Araç Muayenesinde Ağır Kusurlar Nelerdir?

Araç muayenesinde, araçlar kusursuz, hafif kusurlu, ağır kusurlu veya emniyetsiz olarak kategorize edilir. Ağır kusurlu bir araç, onarıma ihtiyaç duyacak kadar önemli bir hasara sahiptir ve muayeneden geçemez. Araç muayenesi TÜVTÜRK istasyonlarında yapılır ve ağır kusurların onay alabilmesi için tamir edilmesi gereklidir (NOT: TÜVTÜRK, 2004 yılında Akfen-Doğuş-TÜV SÜD ortaklığıyla kurularak araç muayene istasyonlarını işleten bir şirket haline gelmişti. Ancak mevcut sözleşme, 14 Ağustos 2027’de sona erecek. 2027 sonrası kamu hizmetinin kesintiye uğramaması için araç muayene istasyonlarının yapımı, bakımı ve işletilmesi hizmetleri 1. Bölge ve 2. Bölge olarak özelleştirilecek. Dün gerçekleştirilen ihale ile bu süreç resmen başlatılmış oldu.
Yeni ihaleyle birlikte araç muayene istasyonlarında yetkili olan MOI Ortak Girişim Grubu, 20 yıl boyunca araç muayenesi hizmetlerinin tek sağlayıcısı olacak.) Aracınızın muayeneden sorunsuz geçmesi için hiçbir ağır kusura sahip olmaması gerekiyor. İşte araç muayenesinde ağır kusur sayılan bazı önemli unsurlar:

Araç Belgeleri ile İlgili Ağır Kusurlar

• Şasi numarası, fabrika tip etiketi gibi etiketlerin okunamaması veya eksikliği: Genellikle toz / çamur nedeniyle ortaya çıkan bir kusurdur. Muayene öncesinde şasi veya motor numarasının yazdığı bölgeleri temizlemeniz faydalı olabilir.
• Araç ruhsatının okunamaz durumda olması, yıpranmış veya bilgilerinde silinti-kazıntı-düzeltme olması: Bu durumda ne yazık ki devlet dairelerine yolunuz düşecek ve ruhsatınızı yenilemeniz gerekecek. Ruhsatınızı iyi muhafaza etmeniz, kaliteli ruhsat kapları kullanmanız gerekiyor.
• Araç renginin, yakıt tipinin, araç kategorisinin ruhsattaki bilgilerle uyuşmaması: Araç renginin ruhsat ile uyuşmazlık göstermesi durumunda ya ruhsata işli rengin değişimi hususunda başvuru yapmanız ve ücret ödemeniz gerekecek, ya da arabanızı ruhsatta geçen renge boyatmanız gerekecek.
• Plakanın eksik olması: Derhal plakanızı takmanız hem muayeneyi geçebilmeniz, hem de trafiğe çıkabilmeniz için şart. Plakasız trafiğe çıkmak trafik cezası dışında da pek çok problemi beraberinde getirebilir, kolluk kuvvetleri tarafından şüpheli olarak algılanmanıza ve hatta dur ihtarına uymamanız halinde size ateş açılmasına bile sebep olabilir.

Fren Sistemi ile İlgili Ağır Kusurlar

• ABS sisteminin çalışmaması: ABS beyni, ABS pompası, fren boruları veya fren hidrolik sıvısı kaynaklı problemdir. Öncelikli olarak aracınızı arıza tespit cihazına bağlayıp arıza kontrolü yapmanızı, ardından da gözle ilgili elemanları muayene etmenizi öneririz. Direksiyon hidroliği haznesini de açıp yağın seviyesine ve rengine göz atmayı unutmayın. Zaman zaman balata spreyi ile fren balata ve disklerinizi temizlemeniz de faydalı olabilir.
• El freninin tutmaması: El freninin tutmaması genelde el freni halatlarındaki problemlerden veya fren balatalarından kaynaklı bir durumdur. Bir mekanik ustası, el freninizdeki problemi kısa sürede teşhis edecek ve giderecektir. Nadir de olsa lastiklerinizin durumunun çok kötü olması da el freninizin işlevsiz kalmasına sebep olabilir.
• Fren diskleri ve balataların aşınmış veya çatlamış olması: Fren disklerinizde çatlak varsa veya çok inceyse, başka bir deyişle tükenmeye yüz tutmuşsa muayeneden ağır kusurla ayrılacaksınız. Aynı zamanda balatalardaki aşınma ve diğer problemler de ağır kusura yol açabilir. Periyodik olarak disk ve balatalarınızı kontrol etmeyi unutmayın. Ayrıca disk ve balatalarınız henüz sıcakken arabanızı yıkatmamanızı ve o bölgeyi suya maruz bırakmamanızı öneririz zira sıcak diskler suya temas ettiğinde ani ısı değişiminden ötürü çatlayabilmektedir. Ağır kusurun da ötesinde canınızı da tehlikeye sokacak arıza türleridir.
• Frenlerin tutmaması veya sağ ve sol tekerlekler arasında frenleme farkının %30’dan fazla olması: Fren diskleri, balatalar, lastikler veya fren hidroliğinin dağılımıyla ilgili problemler bu kusura yol açabilir. Frenleme farkının %30’un üzerine çıktığı durumlarda ani frenlerde araçta savrulma meydana gelebilir ve hatta araç tamamen yoldan çıkabilir.

Direksiyon Sistemi ile İlgili Ağır Kusurlar

• Direksiyon simidinin emniyetli olmaması: Direksiyon simidinde boşluk veya yamukluk olması, simidin sonradan modifiye edilmiş olması veya kalite standartlarına uymaması ağır kusur olarak değerlendirilir.
• Direksiyon bağlantı noktalarında çatlak veya hasar.
• Direksiyon son dayamasının hatalı olması veya bulunmaması: Direksiyon çevrilirken son dayama aşamasının hatalı olması tekerleğin fazla yön almasına ve dolayısıyla kazalara sebebiyet verebilir.
• Direksiyon boşluğunun olması ve sabitlemeyle ilgili kusurlar: Direksiyon mafsalında veya direksiyon kutusunda boşluk olması sürüş için tehlike arz eder. Direksiyon tamir servislerinde veya bu işi yapan bazı torna servislerinde direksiyon kutusundaki veya mafsaldaki boşluklar giderilebilir ve sürüş daha güvenli hale getirilebilir.

Sinyal Sistemi ile İlgili Ağır Kusurlar

• Sinyal lambalarının düzgün çalışmaması veya eksik olması: Sinyaller aslında basit bir çalışma prensibine sahip olsa da trafikte hayati öneme sahiptir. Sinyal lambalarının çalışmıyor oluşu haliyle ağır kusur olarak nitelenir. Sinyal ampülleri değiştirilerek sorun giderilebilir. Ampüller led ise led değişimi veya ledi kontrol eden beynin değişimi gerekebilir. Sinyal kolundan kaynaklı sinyal arızaları da ağır kusura yol açacaktır.
• Dörtlü ikaz sisteminin çalışmaması: Halk arasında “Dörtlü” diye tabir edilen flaşör sinyallerin arızalanmasında da “sinyal rölesi” kontrol edilmelidir.
• Elektrik kablolarının hasarlı olması: Elektrik kabloların hasarlı olması hem elektronik elemanlara zarar verir hem de araçta kısa devre, yangın gibi istenmeyen durumlara yol açabilir. Elektrik kablolarının açıkta olmaması, fabrikasyon standartlarına göre bağlanmış olması gerekmektedir. Araçta elektrik tesisatına müdahale edilecekse, bu servis tarafından sunulan elektrik şemasına sadık kalarak ve yüksek kalite standartlarına sahip kablo ve ekipmanlar kullanarak yapılmalıdır.

Süspansiyon Sistemi ile İlgili Ağır Kusurlar

• Ön aks süspansiyon sisteminde aşırı boşluk, aşınma veya hasar: Ön aks boşluklarında tamir yerine parça yenileme yapmanızı şiddetle tavsiye ederiz. Dolgu veya farklı torna işlemleriyle tamir edilen aks’ler yüksek risk ihtiva eder ve can güvenliğinizi riske atar.
• Amortisör yaylarının paslanmış, kırık veya hasarlı olması: Süspansiyon sisteminin en önemli elemanlarından yayların paslanmış veya çatlamış olması çok büyük kazalara sebebiyet verebilir, bozuk yollarda kaza yapmanıza yol açabilir. Ayrıca araç alçaltma amaçlı yapılan yay kesme veya presleme işlemleri de hem tehlike yaratmakta hem de aracınızdaki süspansiyonu kısıtladığı için aracınıza ciddi zararlar verebilmektedir.
• Rotil veya süspansiyon sisteminin aşınmış veya hasarlı olması: Süspansiyon sistemindeki aşınmalar veya işlevsiz hale gelmiş rotiller keskin virajlarda veya bozuk yollarda aracın yoldan çıkmasına sebep olabilir ve kazaya yol açabilirler. Rotiller genelde ucuz parçalar olduklarından süspansiyon elemanlarını ve rotilleri yıprandıkça yenilemek iyi bir fikir olabilir.

Aydınlatma Aksamı ile İlgili Ağır Kusurlar

• Far camlarının veya reflektörlerin matlaşmış olması: Far camlarının matlaşmış olması aydıntlatma kabiliyetini ciddi manada azaltan, sürücünün görüş mesafesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Matlaşmış far camları ışığın kırılmasına ve dağılmasına yol açtığından bir an önce mümkünse camın tamiri, mümkün değilse camın veya farın değişimi gerekmektedir. Far temizleme merkezlerinde far camları ilk günkü haline geri döndürülebilir. Özellikle plastik camlı farlara özel kimyasallarla uygulama yapıldığında veya polisaj uygulandığında farlarınız neredeyse ilk günkü kondisyonuna ulaşabilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, polisaj yapılan veya kimyasal uygulanan plastik far camlarının, işlem sonrası PPF kaplama ile kaplanmasıdır. Aksi halde kısa süre sonra verniğini de kaybetmiş olan camlar yeniden sararacak ve matlaşacaktır. Gerçek cama sahip farlarda ne yazık ki kimyasal ve polisaj işlemleri işe yaramamaktadır.
• Park lambalarının veya arka stop farlarının çalışmaması: Park lambalarının çalışmaması, karanlık ortamlarda ve özellikle arıza gibi durumlarda arkadan gelen sürücülerin sizi görememesine yol açar ve büyük kazalara sebep olabilir. Arka stop lambalarının çalışmaması ise, fren anında arkanızdan gelen araçların fren yaptığınızı anlamayacaklarından dolayı yavaşlamamalarına ve aracınıza çarpmalarına sebep olabilir. Bu nedenle park lambaları ve stop lambalarındaki arızalar ağır kusur olarak değerlendirilir.

Ayna ve Cam Tertibatı ile İlgili Ağır Kusurlar

• Ön cam sileceklerinin olmaması veya arızalı olması:Ön cam silecekleri, özellikle yağmurlu ve karlı havalarda görüşün net olmasını sağlar. Sileceklerin hiç çalışmaması ya da yeterli basınçla camı temizleyememesi, sürücünün yol durumunu sağlıklı bir şekilde görememesine sebep olur. Bu durum, kaza riskini önemli ölçüde artırır. Bu nedenle araç muayenesinde ön cam sileceklerinin çalışır durumda olması zorunludur.
• Dikiz aynalarının olmaması veya uygun olmaması:İç dikiz aynası ve dış yan aynalar, sürücünün arka ve yan görüş alanını kontrol edebilmesi için hayati öneme sahiptir. Aynaların olmaması, çatlak veya kırık olması ya da yanlış konumlandırılmış olması trafik güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atar. Ayrıca, bu ayna tertibatlarının standartlara uygun olması gerekmektedir; bazı cam filmleri ya da kaplamalar görüşü engelleyebileceğinden uygun değildir.
• Cam yıkama ve su püskürtme sistemlerinin arızalı olması:Cam yıkama sistemi, ön camın ani şekilde kirlenmesi durumunda devreye girerek sürücünün görüşünü yeniden netleştirmeye yarar. Özellikle tozlu, çamurlu yollarda veya uzun yolculuklarda bu sistemin çalışır olması çok önemlidir. Su püskürtme nozulları tıkalıysa ya da pompa çalışmıyorsa, bu sistem işlevini yitirmiş demektir ve bu da muayenede ağır kusur olarak değerlendirilir.

Alt Takımlar ile İlgili Ağır Kusurlar

• Ön veya arka aksta hasar veya yanlış tamir:Araçların ön ve arka aksları, direksiyon hâkimiyeti, yol tutuşu ve yük taşıma kapasitesi açısından büyük önem taşır. Bu bölgelerde meydana gelen eğilme, çatlama veya kaynakla yapılan uygunsuz onarımlar; sürüş güvenliğini doğrudan etkiler. Özellikle kazalardan sonra yapılan bilinçsiz kaynak işlemleri, aks mukavemetini zayıflatabilir. Bu tür hasarlar, araç muayenesinde ağır kusur olarak değerlendirilir ve aracın trafiğe çıkması engellenir.
• Lastiklerin aşınmış veya yanlış ebatta olması:Lastikler, aracın yol ile temas eden tek parçasıdır. Diş derinliği belirli bir seviyenin altına düştüğünde (genellikle 1.6 mm) lastik, su tahliyesi yapamaz ve kayma riski oluşur. Ayrıca, aracın üretici tarafından önerilen ölçülerin dışında bir lastik takılması; direksiyon, fren ve süspansiyon sistemlerini olumsuz etkileyebilir. Bu durum, yalnızca sürüş konforunu değil, aynı zamanda can güvenliğini de tehdit eder.
• Jant bijon cıvatalarının aşınmış veya hasarlı olması:Jantları taşıyan bijon cıvataları, tekerleğin araca sağlam şekilde tutunmasını sağlar. Bu cıvataların gevşemesi, kırılması ya da eksik olması; yüksek hızda tekerleğin yerinden çıkmasına sebep olabilir. Böyle bir durumda kaza kaçınılmaz olur. Ayrıca, yanlış bijon kullanımı veya diş sıyırması gibi sorunlar da muayenede ağır kusur olarak değerlendirilir.

Şase ve Karoser ile İlgili Ağır Kusurlar

• Ön tampon koruma demirinin hasarlı veya onaysız olması:Ön tamponun arkasında yer alan koruma demiri, çarpma anında darbeyi emerek hem yolcuları hem de aracı korumayı amaçlar. Bu demirin ezilmiş, eğilmiş ya da çatlamış olması güvenliği doğrudan tehlikeye atar. Ayrıca araç üreticisinin onaylamadığı ek tampon demirleri, yaya güvenliği açısından risk oluşturur. Bu durum, muayenede ağır kusur sayılır ve aracın onarılarak yeniden kontrol edilmesi gerekir.
• Çeki demirinin doğru monte edilmemiş olması:Araçlara sonradan takılan çeki demirleri, yük çekme veya römork bağlama amacıyla kullanılır. Ancak bu ekipmanın doğru yere, üretici talimatlarına uygun şekilde ve sağlam bir bağlantıyla monte edilmemesi ciddi bir güvenlik sorunu doğurur. Zayıf montaj, seyir halindeyken kopma riski taşır ve trafik kazalarına neden olabilir. Bu tür uygunsuz montajlar, ağır kusur kapsamındadır.
• Kaporta üzerinde kesici veya yaralayıcı eklentilerin bulunması:Araç karoserinde, özellikle dış yüzeylerde sonradan eklenen sivri çıkıntılar, keskin aksesuarlar ya da güvenlik standartlarını karşılamayan süslemeler; yayalar için ciddi bir tehlike oluşturur. Kaza anında bu eklentiler yaralanmalara yol açabilir. Araç muayenesinde bu tür parçalar ağır kusur olarak değerlendirilir ve mutlaka sökülmesi gerekir.

Diğer Aksamlar ile İlgili Ağır Kusurlar

• Emniyet kemerlerinin veya airbaglerin çalışmaması:Emniyet kemeri ve hava yastıkları (airbag), kaza anında hayati önem taşıyan güvenlik sistemleridir. Emniyet kemerlerinin takıldığında kilitleme yapmaması ya da geri sarma mekanizmasının bozuk olması gibi durumlar, sürücü ve yolcu güvenliğini ciddi anlamda riske atar. Benzer şekilde airbag sistemindeki bir arıza ya da ikaz ışığının sürekli yanması da sistemin devrede olmadığını gösterir. Bu kusurlar, aracın muayeneden kalmasına sebep olur.
• Debriyajın arızalı veya aşınmış olması:Debriyaj sistemi, aracın vites geçişlerinde yumuşaklık ve kontrol sağlar. Pedalın çok sert veya aşırı yumuşak olması, geç tepki vermesi ya da debriyajın tutma noktasının kayması sistemin aşındığını veya arızalı olduğunu gösterebilir. Bu gibi durumlar sürüş güvenliğini doğrudan etkiler ve kontrol zorluğu yaratır. Muayenede ağır kusur olarak değerlendirilir.
• Vites geçişlerinde ses veya sürtünme olması:Vites değişiminde tıkırtı, zorlama hissi veya sürtme sesi gelmesi, şanzıman ya da vites kutusunda bir arıza olduğunu gösterir. Bu, hem aracın uzun ömürlü kullanımını hem de sürüş güvenliğini etkiler. Vites geçişleri net ve sessiz olmalıdır. Aksi hâlde bu durum ağır kusur sayılır.
• Kornanın çalışmaması veya kısık sesli olması:Kornalar, trafikte iletişim kurmanın en temel yollarından biridir. Kornanın tamamen çalışmaması ya da sesinin çok zayıf çıkması, özellikle acil durumlarda tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle korna sistemindeki bir arıza da muayenede ağır kusur kapsamındadır.
• Yakıt veya gaz borularının aşınmış veya sızdırma yapıyor olması:Araçta kullanılan yakıt ve gaz sistemleri, sızdırmaz ve sağlam olmalıdır. Borularda çatlak, ezilme ya da paslanma sonucu oluşan kaçaklar, yangın tehlikesi başta olmak üzere ciddi riskler barındırır. Bu durum, sadece aracın değil çevrenin de güvenliğini tehdit eder.
• Yakıt tankında akıntı olması:Yakıt tankının delinmiş, çatlamış ya da contalarının eskimiş olması durumunda sızıntı oluşabilir. Bu durum hem çevre kirliliğine yol açar hem de yanıcı madde olduğu için ciddi patlama ve yangın riski taşır. Muayene sırasında tespit edildiğinde araç ağır kusurlu sayılır ve trafiğe çıkması engellenir.

Araç muayenesinde ağır kusurlar, aracın güvenli bir şekilde trafikte yer almasını engelleyen ciddi arızalar ve eksikliklerdir. Bu kusurların belirlenmesi, sürücü ve yolcu güvenliği için kritik öneme sahiptir. TÜVTÜRK muayene istasyonlarında yapılan bu kontroller sayesinde trafikte daha güvenli ve standartlara uygun araçlar bulunması sağlanır. Ağır kusurların tespit edilmesi durumunda, bu kusurların giderilmesi ve ardından tekrar muayene edilmesi zorunludur. Bu süreç, araç sahiplerinin daha güvenli araçlarla yola çıkmalarını ve olası kazaların önlenmesini sağlar.

Araç sahiplerinin muayene öncesinde araçlarını detaylı bir kontrolden geçirmeleri ve olası kusurları tespit ederek gidermeleri önemlidir. Bu sayede muayene süreci daha sorunsuz geçer ve araç güvenli bir şekilde trafikte yer alabilir.

Aracım ağır kusurlu sayılırsa ne olur?

Aracınızda bir veya daha fazla ağır kusur tespit edilmesi durumunda kusuru gidermeniz için size 1 aylık süre verilir ve bir defalığına ek ücret ödemeden tespit muayenesi yaptırma hakkınız doğar. Tespit muayenesi esnasında sadece ağır kusur olarak işlenen kusurlara bakılır. TÜVTÜRK resmi sitesinden tespit muayenesi için randevu oluşturulabilir. Eğer tespit muayenesinde de ağır kusur tespit edilirse ödemiş olduğunuz muayene ücreti yanar ve yeniden ücret ödemeniz gerekir. Bu nedenle tespit muayenesine gidilmeden önce tüm ağır kusurların giderildiğinden emin olmanızı tavsiye ederiz. Aracınız ağır kusurlu sayıldıysa 1 aylık süre boyunca trafiğe çıkabilirsiniz ve ceza yemezsiniz, ayrıca aracınız trafikten men edilmez. TÜVTÜRK’ten muayene randevusu almak için https://reservation.tuvturk.com.tr/ adresini kullanabilirsiniz. Muayene yapmadan önce egsoz muayenenizi yaptırmayı, aracınıza ait trafik cezalarını ve vergi borçlarını ödemeyi unutmayın. YSF Giyim ailesi olarak keyifli ve güvenli sürüşler dileriz.